STAD KORTRIJK KORTRIJK HERITAGE
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
OVER DE KORTRIJK HERITAGE ARCHITECTUURPRIJS 2019
Kortrijk is reeds dertig jaar bezig met de vernieuwing van het stedelijk weefsel en het stadsbeeld. Zowel de boorden van de oude als van de nieuwe Leie zijn continue, attractieve openbare ruimten geworden. Nieuwe fraaie wooneenheden verrijzen langs de Leie en op vele plaatsen in de stad. Voetgangers en fietsers krijgen in het stadcentrum voorrang op de auto in straten en heraangelegde pleinen. Het nieuwe stadsdeel Kortrijk Weide schept mogelijkheden voor jeugd, onderwijs, sport, innovatie en grote evenementen. De bewoners voelen de omslag die gemaakt is en zijn fier op hun stad. Kortrijk Heritage draagt sedert tien jaar haar steentje bij door kwalitatieve architectuur te ondersteunen. Ze doet dit door middel van publicaties over vernieuwende architectuur in Kortrijk, door de ondersteuning van bouwprojecten met een architecturale ambitie en door het organiseren van een driejaarlijkse architectuurwedstrijd. Deze publicatie geeft u een verslag over de derde architectuurwedstrijd die Kortrijk Heritage in samenwerking met het stadsbestuur van Kortrijk heeft georganiseerd. Het is de bedoeling om interessante kleinschalige bouwprojecten in de kijker te zetten en als voorbeeld te stellen voor andere bewoners. We hopen u als lezer te inspireren in de voetsporen te treden van de genomineerde kandidaten.
Zes van de ingediende projecten werden door de jury van de Kortrijk Heritage Architectuurprijs genomineerd en worden in deze publicatie kort voorgesteld. De zes genomineerde projecten tonen verschillende vormen van vernieuwing: een respectvolle verbouwing van een oude woning, een winkelpand dat nu op een minimale oppervlakte een horecafunctie en een “verticale woning� herbergt, een uitpitting van een bestaand woonblok waarin rond een centrale open ruimte verbouwde industriegebouwen een nieuwe functie krijgen, drie kleine arbeiderswoningen die vervangen worden door drie nieuwe kleine woningen met modern comfort, een oud industrieel pand dat na een lange geschiedenis tot muziekstudio wordt omgebouwd en tenslotte een fotowinkel die een architectenbureau en woning wordt. Opvallend is dat de genomineerde projecten allemaal verbouwingen zijn. Ze laten zien welke potenties oudere gebouwen hebben om nieuwe moderne functies op te nemen en bijzonder aangename plekken te worden. Wij stellen ze als voorbeeld voor de vele honderden woningen die in de volgende jaren nog zullen worden verbouwd. Op 16 januari 2020 besliste een jury onder leiding van David Van Severen beslissen welk project de architectuurprijs 2019 krijgt. Wout Maddens & Dirk Van Heuven
3
4
VELDSTRAAT 122B
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
1 VELDSTRAAT 122B Bouwheer: Sigert & Ine Defrancq - Verboven Architect: Veldhuis architecten - Sigert Defrancq
De rijwoning in de Veldstraat is in 1928 gebouwd als een ‘tweelingwoning’, door twee broers-loodgieters. Twee identieke woningen naast elkaar. Een vrij smalle woning met drie verdiepingen. Het plan is een klassiek 19e-eeuws type-plan met drie aaneengeschakelde kamers met daarnaast de trappenhal. Sinds de bouw is er quasi niets gewijzigd aan het hele huis. Alle originele buiten- en binnen-schrijnwerk, de vloer uit cementtegels, pleisterwerk-moulures, een sierlijke trap, de mooie gevels waren en zijn onaangeroerd. Het doel van de verbouwing was om de stadswoning op te frissen, het wooncomfort te verhogen en daarbij alle waardevolle elementen in de woning te behouden en/of te versterken: het bestaande en het nieuwe laten samensmelten tot een vernieuwend en waardevoller geheel. Er werden twee belangrijke, fundamentele zaken aangepast aan de woning. De zolderverdieping werd opengewerkt zodat er ‘s morgens oosterlicht via de dakvensters doorheen de traphal dwarrelt tot op het gelijkvloers. Daarnaast werd de (later toegevoegde) achterbouw verwijderd om het salon een venster over de volledige breedte van het perceel te kunnen geven. Het venster schuift volledig open waardoor een tuinkamer ontstaat.
In het salon, grenzend aan de tuin, werd de zwaar aangetaste cementvloer vervangen door een nieuwe cementvloer in witte polybeton. Dezelfde witte polybeton wordt gebruikt om de drie terrassen in de tuin vorm te geven. Binnen gaat naadloos over in buiten. De keuken, die zich oorspronkelijk samen met de badkamer achteraan in een van de achterbouwtjes bevond, wordt verplaatst naar de ‘voorkamer’. De keuken wordt met lage kasten ontworpen zodat de ruimtelijkheid in de kamer behouden blijft. De keuken krijgt los meubilair en staat vrij in de ruimte. In de toekomst kan de keuken volledig verdwijnen zonder littekens na te laten aan plafond of vloer. De keukenkasten worden bekleed met blanke messing, die de kamer een warme gloed geeft en die de mooie cementtegels weerspiegelt, waardoor de keuken ruimer oogt. Het werkblad wordt uitgewerkt in witte kunsthars. Door het guillotine-venster in de voorgevel onderaan te voorzien van figuurglas wordt de privacy gewaarborgd, maar blijft het venster open naar de buurt en passant. Er is contact en ontmoeting mogelijk vanuit de keuken. De woning sluit zich niet af van de stad, maar gaat er mee in dialoog. De badkamer met toilet wordt van het gelijkvloers naar de verdieping verhuisd. De nieuwe keuken en de nieuwe badkamer lijken er al altijd geweest te zijn. De nieuwe elementen nestelen zich als een matroesjkapopje in de bestaande woning en vormen samen een nieuw waardevol geheel, klaar voor nog eens honderd jaar.
5
A
NT +2
NT -1
A B
VELDSTRAAT 122B
8 8
6
A
B
B Slpk 1.1 h: 280cm
A
0 0,5 1
5
3
5
5 5
NT +3
1
A
B
LEGENDE 1. Hall 2. Salon 3. Eetkamer 4. Keuken 5. Slaapkamer 6. Badkamer 7. Kelder 10 8. Toilet 9. Zolder
B Slpk 2.1 h: 245cm
A
B
A
NT -1
3
+657
4
9 A
5
B
2
5
0 0,5 1
NT +1 B
> Niveau +3
6
8
1
5
NT +3
3
A
4 A
2
A
5
B
4
3
B
LEGENDE 1. Hall 2. Salon 3. Eetkamer 4. Keuken 5. Slaapkamer 6. Badkamer 7. Kelder 8. Toilet 2 9. Zolder
5
B
5
+657
5
5
NT +0
1 A
3
5
NT dak
1 B
6
8
7
B
5
NT +0
> Niveau +2
> Doorsnede 8
6 A
A
NT AA NT +2
4
3
2
Slpk 1.1
A
h: 280cm
A
5 8
8
6
B
NT dak
A
1
Slpk 1.1
7
B
h: 280cm
B
A
B
5
5
A
1
B
BE T
9
B Slpk 2.1 h: 245cm
A
NT -1
> Niveau +1 B
9
B
NT +1
1
5
A
A
NT +1
8
B
0 0,5 1
LEGENDE 1. Hall 2. Salon 3. Eetkamer 4. Keuken 5. Slaapkamer 6. Badkamer 7. Kelder 8. Toilet 9. Zolder
5
B
1
NT +3
3
A
4 A
2
A
5
5
A
B
B
1A
A
5
3
2
5
5
10
5 9
+657
5 5
5 1
0
BT -1 1
1
2
5
1
1
B
> Gelijkvloers (nu)
8
B
B
B
7
NT gW
7
NT +0
NT +2
A
A
6
8 B
B
5
NT gW
NT gW
5 B
NT dak
A
Slpk 1.1 h: 280cm
A
A
> Gelijkvloers (vroeger)
1 B
Slpk 2.1
A
h: 245cm
5
6
B
9
A
BT +0
B Slpk 2.1
A
h: 245cm
NT +1 B
9
B
6
LEGENDE 1. Hall1 2. Salon 3. Eetkamer NT BB 4 3 2 4. Keuken 2 5. Slaapkamer NT +2 1 6. Badkamer 7.7 Zolder (niet toegankelijk) 7 7 8. Kelder > Vroegere toestand9. Stooklokaal 10. Toilet 11. Overdekte buitenruimte 5 5
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
7
8
VANDAELEPLEIN 8
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
2 VANDAELEPLEIN 8 Bouwheer: Filip Cnockaert Architect: Filip Cnockaert
Het huis op de hoek van het Vandaeleplein en de Grijze Zusterstraat werd in 1901 gebouwd als café en later verbouwd tot winkel. Het gebouw heeft een bijzonder kleine grondoppervlakte (28 m2), maar is, met zijn neorenaissance gevel en met zijn torentje, manifest in het straatbeeld aanwezig. Architect Filip Cnockaert kocht de woning in 2014 nadat hij in Tokio gezien dat men ook op een zeer beperkte oppervlakte grote kwaliteit kan realiseren. Na deze studiereis wilde hij de uitdaging aangaan om deze karaktervolle woning in centrum Kortrijk te renoveren tot een moderne woon-en werkplek, met respect voor het authentieke. De gevel heeft karakter. Binnenin geven de vele ramen veel en aangenaam licht dat de kleine oppervlakten optisch vergroot. De voornaamste ingreep in de gevel was het vervangen van de ramen naar bestaand model. Het gebouw bestaat na de transformatie uit twee delen: een handelshuis op het gelijkvloers en kelderverdieping met daarboven een kleine woning op de niveaus +1, +2 en +3. Beide delen hebben een afzonderlijke toegang. Hiervoor werd een van de ramen kant Grijze Zusterstraat vervangen door een deur die naar de woning leidt.
Op het gelijkvloers en de kelderverdieping bevindt zich de handelsruimte, op vandaag ingericht als “soepbar”. Het gelijkvloers gaat een zeer open relatie aan met het Vandaeleplein en vormt als het ware een overdekte verlenging van het plein. De sobere binneninrichting en materiaalgebruik versterken dit gevoel. De kelderverdieping heeft die open relatie niet, maar heeft daarentegen een intieme huiselijke sfeer, met licht door enkele kleine lichtopeningen in de kelderluiken. De woning is, gezien de beperkt grondoppervlakte vertikaal uitgebouwd en bestaat uit drie plateaus, verbonden door een open trap. Iedere verdieping is één open ruimte met een oppervlakte van 25 m2 en bevat een specifieke functie. Hoe hoger je klimt, hoe intiemer de sfeer. De trap vomt net zoals de kleine woningen in Tokyo de ruggegraat van het gebouw. Alle functies worden rond deze trap gebundeld: berging, keuken, woonkamer, slaapkamer, bureau, terras zodat alles naadloos in mekaar overloopt. De binneninrichting en materiaalgebruik versterken nog het gevoel van ruimtelijkheid. De witte wanden en vloeren reflecteren het licht. Het gebruik van lichtkleurig hout voor de raamomlijstingen en vast meubilair brengt een warme huiselijke sfeer in de woning. Het project toont aan hoe op een bijzonder kleine oppervlakte kwalitatief wonen en werken in de stad kan worden verenigd.
9
VANDAELEPLEIN 8
A
BADROOM/ BEDROOM 25 m2
TERRACE
A
to
eg
0
an
BEDROOM+/- 18 m2
gs
luik
5m
> Niveau +3
5m
0
A
BADROOM/ BEDROOM 25 m2
A
5m
0 KITCHEN & LIVINGROOM 25 m2
> Niveau +2
5m
0
A
KITCHEN & LIVINGROOM 25 m2
> Niveau +1
0
5m
ENTRANCE HOUSE
BEDROOM SOUPBAR23 m2 A
LIVING QUARTER
ENTRANCE HOUSE
SOUPBAR23 m2 A
5m
0
BEDROOM
Livingroom
> Gelijkvloers
water
SOUPBAR
5m
0
BASEMENT SOUPBAR 17 m2
A
STORAGE
SOUPBAR
water
TOILET
STORAGE
TOILET
> Niveau -1
0
5m
gas elektr.
10 0
5m
A
BASEMENT SOUPBAR 17 m2
TOILET
BASEMENT SOUPBAR
gas elektr.
> Doorsnede 0
5m
STORAGE
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
11
12
VOORSTRAAT 42
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
3 VOORSTRAAT 42 Bouwheer Hannes Decancq en Emilie Otté Architect Decancq - Otté architecten Kortrijk
Het originele handelspand in de Voorstraat dateert uit de eerste helft van de twintigste eeuw. De voorbije 42 jaar was het gebouw welbekend onder de Kortrijkzanen als de fotografiewinkel van Dirk De Keyzer. Het pand was structureel in slechte staat en werd om die reden volledig handmatig gestript en opnieuw opgebouwd met respect voor de erfgoedwaarden en authentieke karakter in het Kortrijkse straatbeeld. Met oog op de naburige panden, kozen de architecten ervoor het gebouw zijn classicistische allure terug te geven en daarbovenop nog te versterken door het toevoegen van verfijnde geveldetails. In het oude historische centrum vonden ze het belangrijk een stukje geschiedenis in de gevel te laten zien. Elegante sierlijsten omarmen de raamopeningen op alle verdiepingen. Slanke horizontale dorpels over de volledige gevelbreedte geven de gevel nét dat extra gewicht en delen deze eveneens op in drie verticale stukken. Hierdoor ontstaat een mooie gevelritmiek. Van de originele houten winkelpui werden 4 oude verflagen weg geschraapt vooraleer deze in ere gerestaureerd kon worden. De winkelpui pronkt nu weer in volle glorie rond het strakke stalen raamgeheel op de voorgevel.
mensen te ontvangen. Bestaande ruimtelijke sterktes in het gebouw werden extra in de verf gezet. Zo kreeg het hoge plafond een zichtbare houten roostering en werd deze zwart gebeitst. Het donkere plafond zorgt voor een gezellig en warm karakter in wat anders een smalle witte doos zou zijn. Het plafond verdeelt eveneens de ruimte in drie zones, zonder tussenwanden te moeten zetten. Hierdoor kan het licht optimaal in alle ruimtes binnentreden. Drie meter hoge stalen ramen in de achtergevel bieden zicht op een nieuwe binnentuin met een prachtige meerstammige boom. Een enorm verschil als je weet dat het pand vroeger géén licht had aan de achterzijde, maar toe gebouwd was tot tegen de tuinmuur. De boom is zo ingeplant dat voorbijgangers vanop de straat het stukje groen middenin de dense stadskern kunnen ervaren. Natuurlijke materialen zoals hout, authentieke leempleister en warme texturen zorgen voor een uitgepuurd interieur met ziel. De twee bovenste verdiepen doen dienst als duplex appartement. Ook hier werd gewerkt met een volledig open plan voor de leefruimtes op de eerste verdieping om opnieuw zoveel mogelijk licht binnen te trekken voor de bewoners. De slaapvertrekken zijn afgescheiden met flexibele stijlwanden zodat deze later zonder probleem weggenomen kunnen worden. Op die manier kan het gebouw probleemloos een andere functie krijgen.
De classicistische witte gevel contrasteert harmonieus met de moderne en eigentijdse indeling van het architectenbureau op het gelijkvloers. Het bureau werd met opzet ingericht als een huiselijke woonkamer, een gezellig plek om te zijn en een warme ruimte om
13
VOORSTRAAT 42
BADKAMER
TOILET KAMER 1
KAMER 2
> Niveau +2
0
50
100
200
500cm DWA SAN
KEUKEN & LIVING
TERRAS
> Niveau +1
0
50
100
200
500cm M10
M19
ZITHOEK
VERGADERRUIMTE
INKOM
BUREAU
> Gelijkvloers
0
14
50
100
200
500cm
17
16
15
14
BINNENTUIN
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
15
16
PROOSDIJSTRAAT 12-14-16
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
4 PROOSDIJSTRAAT 12-14-16 Bouwheer: Marniek Kint Architect: KAAI7 Architectuur/Vormgeving - Jan Lefevere
De Proosdijstraat is een straat met een strak ritme van smalle arbeiderswoningen. De eerste woningen werden er gebouwd in de 19e eeuw.
ruimtelijk gevoel te versterken wordt dit gevelraam tot op de vloer doorgetrokken en van een glazen balustrade voorzien.
De bouwheer heeft in deze straat een fietsenbedrijf en had in de loop van de jaren drie aaneengesloten arbeiderswoningen verworven. Het was oorspronkelijk de bedoeling om deze woningen te renoveren. Maar het bouwfysisch onderzoek wees uit dat er nogal wat problemen waren, die niet konden worden opgelost: te dunne deelmuren; een topgevel die was losgekomen van het dakgebinte en gevaarlijk overhelde; een achterbouw die was losgekomen van het hoofdvolume... Daarenboven hadden verbouwingen in de gevel op de verdieping ook de overheersende gevelritme verstoord.
Het bestaande straatbeeld wordt overwegend gevormd door repetitieve gevelopeningen, met een sterke ritmering. De nieuwe gevel werd hierin geïntegreerd. De voegen tussen de prefab betonpanelen en de glazen balustrade doen een raster ontstaan dat verweven is met het ritme van de bestaande woningen. De voorgevel bepaalt voor een groot deel de interne en externe beleving van de woning en vroeg grote aandacht. Dit bracht met zich mee dat hier een belangrijk deel van het budget van de woning naar toe ging.
Bouwheer en architect besloten over te stappen van renovatie naar nieuwbouw, zij het met het gelimiteerde budget van een grondige verbouwing. Structurele, akoestische en energetische normen vereisten dikkere muren zodat de woningen nog smaller werden dan voordien: 310 centimeter binnenin. Gezien de geringe oppervlakte werd ervoor gekozen om vooreerst het programma te verlichten (één slaapkamer in plaats van twee). Ook werd de drastische keuze gemaakt om geen tuin of terras te voorzien. Dit kon enkel door de leefruimte van de eetruimte te knippen en de zithoek op het eerste verdiep te voorzien. Hier komt in de zuid-gerichte voorgevel een raam dat bijna de volledige gevelbreedte inneemt. Op die manier wordt de eerste verdieping één groot binnen-terras. Om het
De kleine oppervlakte van de woningen vereist bijzondere maatregelen om het ruimtegevoel binnen zo groot mogelijk te maken. Dit wordt onder meer bereikt door de zichtlijnen binnenin zo lang mogelijk te maken. Op het gelijkvloers kijk je dwars door de open treden van de trap tot aan de achtergevel. Een groot raam aan de achterzijde laat de patio meespelen in de ruimte. Daarnaast worden de materialen zo sober mogelijk gehouden: witte bepleistering voor muren, betonnen plafond, lichte vloeren. Verlichting bestaat uit subtiele porseleinen armaturen. Trap en kasten worden uitgevoerd in hout en multiplex en brengen warmte in de woningen.
17
9.00
9.00
7.56
6.64
170
170
7.56
6.64
77
2.35
it
do
0.47 0.00
-0.10
3.14
0.00
-0.18 -0.26
1047
3.38
235
orr doit orr
235
2.35
97
3.32
3.12
200
90
274
164
5.86
110
PROOSDIJSTRAAT 12-14-16
10.94
10.94
200
> Voorgevel voorwerp-ID : tekensoort :
Proosdijstraat
1610
VOORGEVEL (G)
toestand : nieuw (N)
schaal datum volgnummer
1/50 13.02.18 A
> Achtergevel Bouwplaats
Bouwheer
Proosdijstraat 12-14-16 8500 Kortrijk West-Vlaanderen
Marniek Kint Merellaan 21 8500 Kortrijk West-Vlaanderen
KAAI 7
voorwerp-ID :
ARCHITECTUUR/ VORMGEVING Fabriekskaai 7 8500 KORTRIJK 0475 20 56 25
tekensoort :
Proosdijstraat
1610
ACHTERGEVEL (G)
toestand : nieuw (N)
schaal datum volgnummer
1/50 29.03.17 B
Bouwplaats
Bouwheer
Proosdijstraat 12-14-16 8500 Kortrijk West-Vlaanderen
Marniek Kint Merellaan 21 8500 Kortrijk West-Vlaanderen
KAAI 7 ARCHITECTUUR/ VORMGEVING Fabriekskaai 7 8500 KORTRIJK 0475 20 56 25
> Vroegere toestand
bergr.
bergr.
PATIO
PATIO
EETRUIMTE KEUKEN
bergr.
dak golfplaten
dak golfplaten
dak golfplaten
PATIO
EETRUIMTE KEUKEN
EETRUIMTE KEUKEN
bureau
WC
WC
BERGING technieken
> Gelijkvloers 18
LEEFRUIMTE
WC
HAL
HAL
LEEFRUIMTE
LEEFRUIMTE
SLAAPKAMER badkamer
SLAAPKAMER badkamer
SLAAPKAMER badkamer
HAL BERGING
BERGING technieken
technieken
0 meetlijn
3 1m
> Niveau +1
0 meetlijn
3 1m
> Niveau +2
0 meetlijn
3 1m
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
19
20
MAGDALENASTRAAT 56-58
5 MAGDALENASTRAAT 56-58 Bouwheer: Goose (on repeat bvba) Architect: Steven Vandenborre bvba
Het gebouw heeft een hele geschiedenis achter de rug. Het was een douanecentrum, een chocoladefabriek, een autogarage en uiteindelijk een opslagruimte. Treinwagons kwamen indertijd tot aan de zijkant van het gebouw waar de loskade nog altijd zichtbaar is. Vrachtwagens werden geladen via de poort aan de achtergevel. Het gebouw speelt op een knappe manier in op het niveauverschil van de site. In de voorgevel zit een heel sterke compositie die een intense relatie aangaat met de spoorwegbrug. Het metselwerk en de betonvlakken van de spoorwegbrug werden overgenomen in de gevel waardoor het geheel als een grote ruimtelijke sculptuur het straatbeeld bepaalt. De treinbrug lijkt effectief een onderdeel van de setting. Het programma voor de omvorming van deze oude opslagplaats bestaat uit het onderbrengen van 3 muziekstudio’s en een polyvalente ruimte voor allerlei events. “Nieuwe energie” (zoals Raf Simons de muziekgroep Goose omschrijft) in een gebouw brengen, waarbij het karakter wordt behouden, is een veeleisend proces: elk detail is belangrijk en heeft zijn verhaal in zijn context. Een belangrijk gegeven van deze oude opslagruimte is de scenografie van de stad: De spoorwegbrug naast het gebouw, de interactie met ‘Kortrijk Weide’ en de Magdalenastraat werden geëvalueerd en op een originele manier opgenomen in het programma.
LAURE ARCH
ITECT
UURP
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
AAT
RIJS 2
019
Om de relatie met het ‘Berlijnse karakter’ van de omgeving te versterken werden de bestaande gevelopeningen in de voorgevel en in de achtergevel opgevat als scenes die zich naar de stad richten. Om het open effect in de straat te versterken werd op het gelijkvloers aan de straatzijde een groot schuifraam met minimale profielen voorzien. Hierdoor ontstaat een boeiende interactie met de directe omgeving. Aan de achtergevel werd een raam geplaatst vóór de bestaande poort. Deze opening fungeert nu als groot raam op Kortrijk Weide. Wanneer de oude poort wordt opgerold is de stad getuige van de activiteiten van de band. Het interieur werd met veel respect tot in de details gerestaureerd. Bestaande deuren, handgrepen, bakstenen muren, betonbalken, vloeren, gemastikeerde ramen, zekeringskasten,... werden behouden en zorgvuldig hersteld. De nieuwe ingrepen van het gelijkvloers zijn minimaal en beperken zich tot een nieuwe opening, een sanitair blok (dat lijkt te verdwijnen in de ruimte) en glasplaten op de smeerput op het gelijkvloers. De zachte atmosfeer van de centrale muziekstudio is het gevolg van de houtwolcementplaten, gepolierde chape en originele kleuren op geschilderde baksteen muren. Het stalen rek dat centraal in de ruimte staat werd herwerkt tot een etaleerobject voor de instrumenten en fungeert als landmark. De compositie van de meer dan 100 synthesizers, drums, gitaren, mengborden maakt de sfeer compleet.
21
MAGDALENASTRAAT 56-58
TR
AL GD A M E
22
S NA T AA
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
23
24
VIERSCHAARSTRAAT 8D
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
6 VIERSCHAARSTRAAT 8D Architectenbureau: DevolderArchitecten Afbraak loodsen en aanleg parkingsite: Korderal nv Tandartsenpraktijk: Tandartsenpraktijk Mattelaer gcv DevolderArchitecten (masterplan, site, architectenbureau, tandartsenpraktijk)
Bij verdere uitbreiding nam Kordekor ook de gebouwen over van de bananenrijperij van fruitimporteur Spiers & Son (met toegang via de Filips vande Elzaslaan), in de volksmond genaamd “het bananenkot”. De recente verhuis van (het grootste deel van) Kordekor naar een nieuwbouw op het bedrijventerrein Evolis bood nieuwe kansen voor deze site.
NIG
HEID
SST
RAA
FILIPS VA N DE ELZ ASLAA
N
T
- DEVK VIERSCHAARSTRAAT INPLANTING NIEUWE TOESTAND
> Vroegere toestand VOO
RZIE
NIG
HEID
SST
1
5
1
5
RAA
T
- DEVOLDERARCHITECTEN -
N
In de Vierschaarstraat 8 is sedert vele decennia het bedrijf Kordekor gevestigd. Het bedrijf heeft haar gebouwen, in verschillende stadia uitgebreid op de omliggende percelen, waardoor het bouwblok steeds meer werd volgebouwd.
RZIE
FILIPS VA N DE ELZ ASLAA
Het project dat Devolderarchitecten heeft uitgetekend voor de Vierschaarstraat speelt op twee schaalniveaus: het uitpitten van een dicht bouwblok en het herdefiniëren van de vrijgekomen open ruimte waarrond diverse gebouwen worden gegroepeerd, waaronder het nieuwe kantoorgebouw van de architecten zelf.
VOO
TEN AKKERDREEF
Yes in my backyard
- DEVK INPLANTING BESTAANDE TOESTAND
TEN AKKERDREEF
Bouwheer: Architect:
VIERSCHAARSTRAAT
> Nieuwe toestand 25 - DEVOLDERARCHITECTEN -
VIERSCHAARSTRAAT 8D Ontpitten voor een nieuw elan Door grote delen van de magazijnen af te breken werd het bouwblok “ontpit” en kwam er ruimte vrij. Enkele delen van de oude gebouwen werden bewaard en verbouwd. Samen met enkele nieuwe gebouwen herbergen zij nu nieuwe functies, gegroepeerd rond een open ruimte. Kordekor is nog deels aanwezig met een administratief gedeelte, in afwachting van een nieuwe eigenaar. Het architectenkantoor DevolderArchitecten en de tandartsenpraktijk Mattelaer hebben in het binnengebied hun plaats gevonden. Het paviljoentje achteraan wordt mogelijks een kunstgalerij met loft. Oude en nieuwe gebouwen geven de centrale open ruimte, binnen éénzelfde vormentaal, een nieuw gezicht. De site krijgt een nieuw elan. Op het binnenplein werden parkings en fietsstallingen aangelegd met drainerende parkeervakken, haagvolumes in liguster en platanen. Hierdoor wordt de parkeerdrukte op de omliggende straten teruggedrongen. Alles samen wordt er een mooie balans gecreëerd tussen wonen en werken, midden in een centrumwijk van Kortrijk. Bananenkot wordt karaktervol kantoor De donkere bakstenen loods, vroeger gekend als ‘bananenkot’ werd omgeturnd naar een karaktervol architectenkantoor door middel van een intense verbouwing van de loods en een toevoeging van een nieuwe voorgevelschil.
26
Het karakter van de loods blijft aanwezig in het ganse gebouw door middel van het zichtbare, met planken bekiste betonskelet, het open plan, het hoogteverschil, de voelbare knik van de vroegere buitenmuur en het gebruik van natuurlijke en industriële materialen. Aan de kant van de centrale parking kreeg het kantoor een nieuw gezicht. Een eenvoudige constructie van een staalskelet met houten roostering en gestapelde blokramen opent zich naar het binnenplein. Het gesloten deel op het gelijkvloers, met verticale Afzelia planchetten van inkom en voordeur, creëert een mooie spanning in de eenvoudig geritmeerde gevel die voor het grootste deel bestaat uit ramen. Beneden situeren zich de inkom wachtruimte, het archief, technische ruimtes, en vergaderruimten. Via een ruime garage is er nog een ontsluiting naar de Filips vande Elzaslaan. Langs een imposante zelfdragende bloktrap in hout wordt je naar de kantoren op de verdieping ‘geloodst’. Samenwerken als team vertaalt zich in het plan: de bureaus worden in kringvorm rond een patio geplaatst die licht en lucht in de kantoren binnenbrengt. Door middel van gordijnen kunnen werkplekken op een flexibele manier groter of kleiner worden. Het monochrome kleurenspel wordt consistent doorgetrokken. De zwarte wanden, bekleed met viltpanelen van gerecycleerde PET-flessen bieden een goede akoestische absorptie en contrasteren met het witte meubilair en de ruwe betonstructuur. Samen met de houten ramen geven ze de nodige warmte en rust voor concentratie waarbij planten, boeken, stalen, plannen, visualisaties,... huiselijke accenten leggen.
AR CHI TEC TUUR PRIJS 2019
27
- DEVK VERDIEPING +1
VIERSCHAARSTRAAT 8D
- DEVK GELIJKVLOERS
> Doorsnede
1
5
- DEVOLDERARCHITECTEN -
BUREAUS
GARAGE PATIO
VERGADERZAAL
BUREAUS
10
> +0 verdieping
28
VERGADERZAAL
INKOM
VERGADERZAAL
> +1 verdieping
- DEVOLDERARCHITECTEN -
1
- DEVOLDERARCHITECTEN -
5
10
He
I epersestraat
straat pers lkap Koo
Bozestraat
N5 0
aat sestr r e p Ie
tr aads Lijnw
Waterho
aard
r
lag ling
e Kout
RenĂŠ De clercqln
Tinekenslaan Dwars weg
laan roeck b e l l l Hu Emie
on
Ruite
Tekena
Scha kenstre
G vanr.Gew straNamijde a e eyd t n ell aan
at
eln
ning
IXln
oud ew ijn
aan
laan
Gr.B
Volks p l gVaooruit n De Dubbele gsstr Haagjes
Kerk weg S .C
Hor sial
Beekstraat
i
u yt S.Bo s sstr
D en
r Vuu
u sl
tlaan rries
Frans lindenln Vander
H.Ve
an Julila
Minister de Taeye
Rijkswach str t
eln
e
r
Si n t-
23
ven pad Wol
N3
o ch
Vredelaan
ing on
d El f
f ree
me
ed
N50
a D.C
at stra
n
nd Co
f aiho
6
Vierarstr scha
eln
eck P. B
h un
s l aa aan asti S eb
B et
St.
e F. D
Doorniksewijk
str Bloem isten
rg. Bu
n. Mo
e un et h f J.B ho
eB L. d
ijs atr Be Gr. laan
Slacht huisstr
Vel
n ede Go
t ra
at
Groe
tr
Zwevegem sestr
s eers
eph l Jos rsave Ve str
gem
Vredelaan
Lan
ln
n
Zandstr
el oed
estraat niks
Sion
D oo r
Rome inseln
t
1
stenlaan
Plei nG en t se s t r
u
P.de Coni n c kstr
ra dst Vel
in
O.L. Vro
stra at
an r tl a
le n P Plei in Ple
a Leie s tra
Papenstr
3
weDvama erss st t weTvapijte r erss n tr
e eba
t raa ast
at elstra
tr . d I-s Koenopol L
raat
2
t Vennest raa
Vesrvtrers
g
t raa itst dw Loo
rswe
r Li iste Min
Bud
Kaste
Beheerst
Lam rg. B u l aa n
eG
teenw eg
g
Leiem gal
Berkefn dree
str eie erl Ov
4
aat Noordstr at Doornstra
Boten kopersstr n R36 ster Lambrechtlaa Burgemee
ld are af K
Aalbe ekses
an nela l Zon raa nest Zon
nz
en we g
es te
de
ld n Ve O pe
e Zononrg b
rlaan
Bru gs
Rivie
an
traat
Gra
Em.usln Cla
5
3
en Goud
a ld III l
s oem
J.vanantstraat Maerl straat el uw pl evin P.Paubens S. St R
bl Vlas
e ginn Konin n l r et st
at stra
er va Vand
erij Rot
Jacob
aa t Izegems estr
f dree loois St. E
Blauw poort
n
outer itaalk Hosp rde Leiaa
e Heulemeer s
SITUERING VAN DE 6 PROJECTEN
Leopo
aat sestr r e p e Ie Klein
g Konin
Lijster nest
St- r Godelievest
Vlaschaard
eg nw e e Avo t ogelglaan AR Pastoor 1. Veldstraat V122B ndz ses Dewitte zan n CHI r onw u s t ra t a t u r K Vandaeleplein 8 eg 2. oo t a TEC a p r n t s a e z Kapelrie Bo rla uw TUUR entie land Bla p n l k r c 3. Voorstraat v. Ca 42 Dy PRIJS E e n r d S e r r u y s a r e G V e vre . D Leiaa 2019 straat oon nek n sest t ese e e n n n w 4. Proosdijstraat 12-14-16 o a A e a Z raat n ln Zonn Tinell ekri ar laan o nn s r Z g e i d n 56-58 E D. Te 5. Magdalenastraat molenstr raat laan ater t rd era G k s c W n y e D ge 6. nVierschaarstraat 8D Debaetsstr Mol Mor A. Va tr s n s a r r a l t e n s Kor te Wev Herd trijk Parkie vaals K .E lisa erss Bessenlaa n Leyn se st laan b e t r d eth raat n Sta a a l Leiekant l n yer zell leing e Nae ikinger pad W G . e G and De Pater Burgem ie Le t e D r e t r w t e est Vandeputtepl dro erss e Sm es er po Za s HerdGraaf D p g i 3 H u Verc N4 Br Wikingerhof ruys K. Albertpark r Abd Mossel t s t s e t a l aan a ijka en bank traa estr Ver ai G ar Moorseelsestraat lijks nsesR36 r e e e vers V g e i laan M e D s d ekaa h of dere nw ter t t e iksmui u e D nk a st rsstr ch straa t e d e a l i S h a a c s r S t i s ai nt Kunst etten Ijzerka Ge ekoll smedenln R Bee Blekerij Sp Dam inn Juw ldho uwersln wg t s e e rijk ns arsl eliers aan pl a Mee Guldenberg a Nijverheidskaai i plantsoen Vlaskaai Gro Reepka rt kaai Benoits enin ai Havenkaai Handels kaai Broel Vaa Stasegem g e gek je t r o o p se str lw aai e k r st Belfast straat nge ne i n e rT a P o r le G in en at tr a s r t V e s s r w e Me Hout J. vanelde markt t a rtevan G a t r A roen st aa la ngestr g r a Gulden t e L Blekers i n s poo lf ug r o sporenln Jan J. Br B r t L. v N a t a Grote V r . t s l e g a t s a l r St.-Janspl and n Rijse Markt Bu traa eren oo r s l Prinses H. Cocnestr V n Marie-Josepl brech t scien Steoeonrt n p aa nsl escamps a e n d v a e miel D straat no a i ag astr t k r s ema e V a l S s C an t a d n a M n a r r a Conserva C n Wa rdst len iste odoo eleln nde mla Wijn gaa toriumplein plei sion daglaan ate s l L i a n Stations The P g stra ns P. idstr t a Marte a plein t a av Kongoweg Pluim str Spoor weglaan GuldDen Guldenspoo n l t spoorp e rpad Edg. Tyt Dokter ad G.Desm gatlaan Gebroe ln M in i s te r T m a d c kla ers van an o Tuig Guldenspoorpad R36 o R b a e mdonc huisstr Wandelweg re St-Antoniusstr Hugo kpark . Pee Zwe Verriestlaan tr s s v Minnden r e 1 e i g n l a e a 4 n r e e e Jan m e Jaeg Va Hov Vermeire 2 5 6 sestra ver. D s k l o e d i i K a V non s t r a l a t a e at eH straat rla eg Ka rmlaan N8 Beve a e r nelaan 3 selaan nw ten 7 F. D. Degr y Deprezln Toekomstraat F. van de Elzaslaan W R.de rln Bever t ai la de d u a R a a l r Voor er e st Boerderijstr zienigheidsstr Oud B ev yck aan l ena P n e r d r e n ardseste t f a e e s a e r rd e l kk A en o P T ij l s t r e e e nw e ev vaer eg em gg A. De lync k at Burg a r We t re l B s a W ag e n f m ak er a ss t ra a u t h 29 n rg.D Loo ss c ann t mo e a a e g r 4 t l s o N jse lven Ho s lstr Wo str Ijzer traat Pee
St-Jobln
COLOFON Deze publicatie kwam tot stand in samenwerking tussen Stad Kortrijk, (Team Bouwen en schepen van Wonen & Bouwen Wout Maddens) en de Stichting Kortrijk Heritage. Werkten mee aan deze publicatie: CoÜrdinatie Teksten Plannen Foto’s Vormgeving Uitgave
Karel Debaere (Kortrijk Heritage) architecten van de 6 projecten, Karel Debaere architecten van de 6 projecten Gerald Van Rafelghem (Kortrijk Heritage): pagina 4, 7, 8, 11, 12, 15, 20, 23, 24 & 27 Tine Sagaert: pagina 16 & 19 Yves Debaes (Stad Kortrijk) januari 2020
De jury van de architectuurwedstrijd 2019 bestond uit David Van Severen Tom Adins Karel Debaere Mathieu Desmet Robert Schneider Dirk Van Heuven Bernard Wittevrongel
voorzitter jury Kortrijk Heritage Kortrijk Heritage Stad Kortrijk Stad Kortrijk voorzitter Kortrijk Heritage docent architectuur
KORTRIJK HERITAGE
Kortrijk Heritage is een private stichting, met als doel het bevorderen van vernieuwende kleinschalige architectuur te Kortrijk. Ze doet dit door middel van publicaties over vernieuwende architectuur in Kortrijk, door het organiseren van architectuurwedstrijden en door de ondersteuning van bouwprojecten met een architecturale ambitie.
30